O impacto económico e social da Gran Guerra

1.1 As transformación económicas

A Gran Guerra  cambiou a forma de concibir o papel do Estado na economía. Esta guerra supuxo a bancarrota de todos os belixerantes. Os vencedores contraerán una enorme débeda  que esperaban pagar coas reparacións que lles esixiran aos vencidos, a consecuencia de todo esto foi a hiperinflación.

Se antes da guerra Europa importaba máis do que exportaba, na posguerra foi preciso aumentar as exportación e diminuír o consumo.

1.2 A crise demográfica: a pandemia de gripe

Entre 1928-1929 una pandemia de gripe causou entre cincuenta e cen millóns de vítimas en todo o mundo, trátase sen dúbida dun dos maiores desastres demógraficos da historia da humanidade. Crese que esta pandemia causou una das altísimas tasa de mortalidade por culpa de que se extendeu por toda Europa.

O que fixeron nas guerras, era bloquear os medios de comunicación e ai falábase soamente dunha "gripe".

Desde Francia a gripe pasouse a España, onde, por tratarse dun país neutral e relativa liberdade de prensa, empezouselle a chamar "a gripe española".

1.3 O novo papel da muller

 A movilización dos varóns na fronte obrigou a utilizar reservas de man de obra feminina.

-As mulleres obtiveron o sufraxio en moitos países de Europa e América.

-Os avances técnicos e económicos abrián novas perspectivas laboráis.

-Apareceron oficios predominadamente femininos.

-As mulleres podían emanciparse económicamente.

Política e diplomacia dos anos vinte

2.1 O avance da democracia

A maior parte dos Estados naceron da disolución dos imperios con posterioridade á Primeira Guerra Mundial foron repúblicas democráticas.

O úmero de votantes duplicouse grazas ao voto feminino. A aparición políticas novidosas que poñían en cuestión o comunismo e o fascismo.

Ao final da década, en moitos países do leste e mais do sur de Europa impuxéronse réximes autoritarios.

2.2 De Versalles a Locarno 

Os esforzos por impedir una nova guerra cristalizaron nos Acordos de Locarno de 1925. A súa base era o entendemento franco-alemán: ambos recoñecían as fronteiras e establecían unha zona desmilitarizada en Renania.

O espírito de Locarno, é decir, o clima de reconciliación e acordó, supuxo o momento de máxima distensión entre ambas as guerras mundiais, e significou o apoxeo da Sociedade de Nacións. Pode tamén considerarse o precedente do espírito europeísta que se imporía despois da Segunda Guerra Mundial.

2.3 España baixo a ditadura de Primo de Rivera

O xeneral Miguel Primo de Rivera estableceu en España unha dictadur militar.

A dictadura de Primo de Rivera pasou por diversas fases:

- Primeiros anos 

- Perpetuación no poder

- Crisede 1929

Novos réximes políticos: comunismo e fascismo

3.1 A fundación da URSS

O Soviet Supremo aprobou a fundación da Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas.  O gobernó dirixido por Lenin abandonara o comunismo de guerra ante a rebelión dos labregos. No seu lugar púxose en práctica a NEP ( Nova Política Económica).

En 1919 fundárase a Terceira Internacional, ou Komitern, para estender a revolución a todo o mundo. Os partidos que se adheriron tomaron o nome de comunistas.

3.2 O socialismo nun só país

Stalin controlaba a maquinaria do patido e Trotski, quen contaba coa baz de que fundara o Exército Vermello vencedor na guerra civil. A diferenza entre ambos os líderes referíanse sobre todo á táctica:

- Trotski. Propugnaba a revolución permanente, naque a URSS debía ser a plataforma desde a que nun futuropróximo se estendería a revolución ao resto do mundo.

-Stalin. Impuxo a estratexia do socialismo nun só país, é decir, os proletarios do mundo do mundo debían contribuír, en primeiro lugar, á consolidación do comunismo en Rusia.

3.3 O fascismo, unha ideoloxía nova

Principais trazos:

-Supremacía do partido e o líder. O Estado identifícase co partido, e este co líder. O partido e un movemento de masas que pretende representar a vontade popular mellor que a democracia. As demais opción políticas son perseguidas.

-Primacía do estado. Rexeita os dereitos do individuo fronte ao Estado. Desaprece a noción de cidadán e de Estado de dereito.

-Racismo. A nación defínese segundo criterios raciais: os grupos que non os cumprenson excluídos e, incluso, exterminados.

-Autarquía. Acepta o capitalismo, pero propugna in proteccionismo extremo que tende á autarquía.

-Política exterior agresiva. Reclama o seu espazo vital e propugna a expansión da súa área de dominio á custa doutros pobos, aos que somete é ás veces,aniquila.

-Corporativismo. Nega as diferenzas de clase e defende a intervención do Estado na vida laboral mediante a creación de corporacións que agrupen os empresarios e os traballadores nunha mesma organización.

3.4 O fascismo italiano

Mussolini proclamouse  Duce, ou caudillo supremo. Porén mantivo a monarquía, e emprendeu, unha política de entendemento coa Igrexa católica que culminou cos Pactos de Letrán.

Adoptouse unha política exterior agresiva,destinada á conquista dun imperio en África e no Mediterráneo.

Fundáronse sindicatos corporativos, e fomentáronse a agricultura e o desenvolvemento industrial autárquico.

Os felices anos vinte

4.1 A sociedade de consumo e a electricidade

-Utilizouse o taylorismo

-Grazas ao crédito e á venta de prazos, os luxos estaban ao alcance de máis persoas

-A electricidade utilizábase como rede de distribución, xa aparecían farois de gas para iluminar

- Implementáronse os electrodomésticos

4.1 A radio

Foi o primer medio de comunicación que houbo. Foi creada por Marconi. Este aparato conquistaban os fogares

4.2 O cine

Os longametraxes estadounidenses foron éxitos mundiais. O cine non so era un negocio, senón ue tam,en un poderoso factor de cambio social.

A xente daquela época quería vestirse, peinarse ou comportarse como as estrelas de Hollywood.

O cine tamén se usaba con fins propagandísticos.

Da prosperidade ao crac

5.1 Unha economía fráxil

A riqueza estaba repartida de maneira moi desigual. As clases medias sentíanse atraídas polo nivel de vida de altas, un nivel que o cine lles permitía imaxinar e que a publicidade os animaba a conseguir. Porén, estaban lonxe de poder permitirse isto a non ser que se embarcasen en créditos. A abundancia de crédito disparou o consumo, pero esa prosperidade aparente baseábase no endebedamento.

Os derrotados víanse obrigados a pagar cuantiosas reparacións de guerra aos aliados. Estes, a súa vez, estaban endebedados, sobre todo cos Estados Unidos. Ademais, os americanos prestábanlle diñeiro a Alemaña e os seus antigos socios. A aparente recuperación baseábase, pois, sobre un precario fluxo triangular de capitais.

5.2 A burbulla especuladora

Pequenos aforrdores que nunca investirán en acción entraron no mercado bolsista. Isto fixo subir as cotizacións, e a subida animou a máis xente a comprar acción de empresas que nin sequera coñecían: en moitos casos, contraían préstamos  pensando que as constantes alzas lles permitirían devolver o capital e obter ganancias fáciles.

5.3 O crac de 1929

O 28 de outubro de 1929 coñecido como Xoves Negro, desatouse o pánico na bols de New York. Nunhas horas perdéronse millónsde dólares, esto provocou que moitas pesoas se foran a ruína.

                          A REVOLUCIÓN RUSA  

6.1 A Revolución de febrero de 1917

O imperio ruso mobilizou millóns de soldados pero o abastecemento era pésimo. A Baixa moral das tropas, sen equipamento e mal dirixidas, facía temer un colapso na fronte.

A dedicación na industria a fabricar armamento empeorou aínda máis o nivel de vida da poboación         

O tsar,moi impopular, negouse a emprender reformas inaprazables, ata quedar sen apoios

A monarquía derrubouse sen apenas resistencia e deu paso a un dobre poder:

- Un goberno provisional, sucesor de Duma, o cal prometeulle aos aliados que Rusia continuaría a guerra

- Un consello ou soviet de obreiros e soldados, o movemento de creación de soviets estendeuse por todo o país

6.2 O programa bolxebique

A mayoría dos socialistas pensaban que Rusia era un país demasiado atrasado e que a revolución proletaria non triunfaría previo de entendemento coa burguesía, que estaba representada polo gobernó provisional.

Lenin resumiu o programa bolxevique nas chamadas Teses de Abril:

- Entrega do poder supremo aos soviets

- Saída inmediata da guerra, a calquera prezo

- Redistribución das terras e colectivización das industrias

6.3 A Revolución de Outubro

Estableceuse un novo gobernó provisional presidido polo socialista moderado Kerenskij, que intentou proseguir a guerra.

Formouse un gobernó de comisariosdo pobo, o cal buscou o apoio popular.

A ditadura bolxevique empezouse porque os bolxeviques non obtiveron a mayoría na Asamblea Constituínte.

6.4 A guerra civil (1918-1921)

En 1918 firmouse a Paz de Brest-Litovsk, pola que Rusia abandonaba a guerra e aceptaba importantes perdas territoriais.

Estalouse una guerra civil na que o gobernó bolxevique se enfrontou  a tropas contrarrevolucionarias, aos brancos, aos que derrotou en 1921.

O triunfo bolxevique na guerra civil asentouse sobre dos piares:

- O Exército Vermello, creado por Trotski, disciplinado e ben equipado. Restableceu o control sobre a maior parte do país

- A policía política ou Checa dirixiu a represión no interior ao instaurar un réxime do terror. Máis adiante pasou a denominarse Comité de Seguridde do Estado (coñecido como a KGB)